มะกายคัด

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mallotus philippensis (Lam.) Müll.Arg.
ชื่อเรียกอื่น : กายขัดหิน ขี้เนื้อ ขางปอย ซาดป่า ลายตัวผู้ พรากวางใบใหญ่ ทองขาว แทงทวย มะคายแสด
ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE
ลักษณะ : ไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็ก สูงได้ถึง 12 ม. ใบเป็นใบเดี่ยว รูปรี กว้าง 3-10 ซม. ยาว 6-10 ซม. โคนใบสอบมนและมีต่อม 1 คู่ ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ก้านใบยาว 2-7 ซม. ดอกสีขาวหม่น ขนาดเล็ก ออกเป็นช่อที่ปลายยอด ยาว 3-15 ซม. แยกเพศแต่อยู่บนต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้ มีกลีบดอก 3-4 กลีบ เกสรผู้ 23-32 อัน ดอกเพศเมีย มีกลีบดอก 5 กลีบ ผลสีแดงหรือแดงแสด ทรงกลม มี 3 พูตื้นๆ ขนาด 5-10 มม. เมล็ดรูปไข่ ขนาด 4 มม.
การกระจายพันธุ์ : ในประเทศไทยพบได้ทั่วไป บริเวณชายป่าดงดิบ
ช่วงเวลาการออกดอก :
ประโยชน์ :

สรรพคุณ

1. เปลือกต้นช่วยบำรุงธาตุ (เปลือกต้น)
2. เมล็ดช่วยแก้ไข้ (เมล็ด)
3. ผลและใบนำมาต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้หวัด (ผลและใบ)
4. ช่วยแก้พรรดึก (เปลือกต้น)
5. ช่วยแก้อาการวิงเวียนศีรษะ (เมล็ด)
6. เปลือกต้นใช้รักษาโรคกระเพาะ (เปลือกต้น)
7. เมล็ดเป็นยาขับพยาธิ (เมล็ด) ขนจากผลที่เป็นผงสีแดง ใช้เป็นยาขับพยาธิตัวกลม พยาธิตัวแบน และพยาธิตัวตืด (ขนจากผล) สารสกัดจากผลสามารถฆ่าพยาธิตัวตืดได้ทั้งหลอดทดลองและในสัตว์ทดลอง
8. แก่นใช้ต้มกับน้ำดื่ม ช่วยแก้ปัสสาวะแดงหรือเหลือง (แก่น)
9. ใบและดอกมีรสเฝื่อน ใช้เป็นยาพอกบาดแผล (ใบ, ดอก) หรือจะนำเมล็ดมาทำเป็นผงก็ใช้พอกแผลได้เช่นกัน (เมล็ด)
10. ดอกและเปลือกต้นมีรสเฝื่อน ใช้เป็นยารักษาแผลเรื้อรัง (ดอก, เปลือกต้น)
11. ราก ใบ และขนจากผล นำมาตำรวมกับน้ำผึ้ง ใช้เป็นยาทาแก้แผลอักเสบ (ราก, ใบ, ขนจากผล)
12. เปลือกต้นมีรสเฝื่อนใช้รักษาโรคผิวหนัง (เปลือกต้น)
13. เมล็ดใช้แก้โรคเรื้อน (เมล็ด)
14. ราก ใบ และขนจากผล นำมาตำรวมกับน้ำผึ้ง ใช้เป็นยาทาแก้สัตว์มีพิษกัดต่อย (ราก, ใบ, ขนจากผล)
15. ตำรับยาพื้นบ้านใช้แก่นนำมาต้มกับน้ำดื่มช่วยแก้โรคเส้น (แก่น)

ประโยชน์

• เมล็ดใช้เป็นยาเบื่อปลา
• ราก ใบ และขนจากผล นำมาตำรวมกับน้ำผึ้ง ใช้เป็นยาทาแก้สิวและลอกฝ้า
• ผลใช้ทำเป็นสีย้อมผ้าได้ โดยจะให้สีแดงที่เรียกว่า Kamela dye
• เนื้อไม้คำแสดใช้ทำเป็นฟืนได้